Wystawy
Wieża asymetryczna

Kajetan Sosnowski (ur. 1913 Wilno – zm. 1987 Warszawa) kształcił się w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych u T. Pruszkowskiego i W. Jastrzębowskiego w latach 1934-1939.

Kajetan Sosnowski – Wieża asymetryczna

Kajetan Sosnowski (ur. 1913 Wilno – zm. 1987 Warszawa) kształcił się w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych u T. Pruszkowskiego i W. Jastrzębowskiego w latach 1934-1939. Po wojnie włączył się aktywnie w organizację życia artystycznego (m.in. współtworzył łódzki oddział ZPAP, był kierownikiem artystycznym „Kuźnicy”). Obok M. Bogusza, Z. Dłubaka, A. Szlagiera i A. Zaborowskiego był współzałożycielem warszawskiej Grupy 55 (uczestniczył we wszystkich jej wystawach) i Galerii Krzywe Koło, a także Galerii EL w Elblągu oraz inicjatorem tamtejszego Biennale Form Przestrzennych. Aktywnie brał udział w laboratoryjnych imprezach lat 60.; chętnie wystawiał w awangardowych galeriach lat 70.. Przyczynił się do utworzenia Galerii 72 w Chełmie Lubelskim. Uczestniczył m.in. w Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w 1955. Uprawiał malarstwo, rysunek i rzeźbę. Powstałe w czasie okupacji wczesne prace nosiły piętno postimpresjonizmu. W latach 1955-1957 stworzył cykl swobodnie komponowanych obrazów o wyraźnych odniesieniach figuratywnych i przedmiotowych (Pamiętnik liryczny), nawiązujący do koncepcji sztuki metaforycznej sformułowanej w Grupie 55. W końcu lat 50. zaczął posługiwać się kształtami abstrakcyjnymi i początkowo aluzyjnymi, które później całkowicie odrzucił, skupiając się na materialnych cechach kompozycji (Obrazy białe). Jednocześnie tworzył eksperymentalne obrazy utrzymane w mgławicowej, świetlistej kolorystyce (Portrety biblijne, Erotyki). Ujawniona wówczas fascynacja naturą światła stała się podstawą stworzenia przez artystę koncepcji ascetycznych „obrazów pustych”, w których niemal jednobarwna płaszczyzna promieniowała własnym blaskiem (1961-1965). Dalsze zainteresowanie rozwojem nauk ścisłych, studia nad zjawiskami barwnymi, przestrzennymi i świetlnymi zaowocowały kolejnymi pracami (Poliptyki; „obrazy chemiczne” – Metalepseis). Swoistym wyłomem w tej twórczości wynikającej z intelektualnych rozważań były „obrazy szyte” – monochromatyczne kompozycje z pozszywanych kawałków surowego płótna, w których Sosnowski podejmował treści ekologiczne (Katalipomena, 1975); część z nich zachowała bezpretensjonalny wdzięk autentycznego „rękodzieła”. Inne akcenty zawierały wykonane tą samą techniką prace z lat 80. – „obrazy czarne” poświęcone martyrologii ojczyzny i kompozycje z motywem krzyża (Interwencje, 1981). Sosnowski wykonał też konstrukcje przestrzenne m.in. w ramach I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (Kula w sześcianie, 1965) i Sympozjum Wrocław’70 (Kinopentasperia, 1970 oraz instalację w warszawskiej Galerii Remont (Pamięci Mondriana, 1984).

Ten wybitny abstrakcjonista, uczestnik Wystaw i Sympozjów złotogronowych w Zielonej Górze w latach 1965, 1969, 1971 i 1975, zrealizował również Wieżę asymetryczną zaprezentowaną po raz pierwszy na Złotym Gronie w 1975 roku. Jej koncepcja wpisywała się w konstruktywistyczne dążenia artysty do globalnego kształtowania przestrzennego otoczenia człowieka. Zainstalowano ją, przy udziale autora, w bocznej klatce schodowej budynku muzeum w 1976 roku. Jest to układ przestrzenny, składający się z piętnastu brył geometrycznych ustawionych względem siebie z matematyczną dokładnością. Każdy z nadbudowanych kolejno elementów, osadzonych na wspólnej osi, został nieco przesunięty w stosunku do poprzedniego. W efekcie daje to rezultat płynnego ruchu i optycznej harmonii. Ekspozycję Wieży asymetrycznej uzupełniają fotogramy autorstwa Czesława Łuniewicza przedstawiające montaż obiektu.