W kolekcji MZL znajdują się dwa cenne dzieła Władysława Strzemińskiego – wybitnego malarza, teoretyka sztuki, publicysty i pedagoga – uznawanego za pioniera i lidera nowoczesnej plastyki w Polsce. Pierwsze z nich to kompozycja powstała w 1939 roku, zatytułowana Pejzaż morski. Muzeum nabyło ją od Juliana Przybosia, wieloletniego przyjaciela artysty z czasów grupy a.r. („artyści rewolucyjni”). Praca pochodzi z cyklu Pejzaże morskie, powstałego na Półwyspie Helskim w Chałupach, gdzie w latach 1928-1939 twórca wraz z małżonką Katarzyną Kobro spędzali coroczne wakacje. Narysowany na ręcznie czerpanym papierze układ konturowych form o biomorficznych kształtach i przesuniętych wobec nich miękkich plam koloru uzyskanych za pomocą rozcieranej kredki, przedstawia wizję nadmorskiego pejzażu o wyraźnie zasugerowanych strefach wody, nieba i plaży. Interesująca jest techniczna strona powstawania tych prac. Autor wykonywał na kalce swoiste matryce, które następnie odciskał na ziarnistym papierze, a odciśnięty ślad obwodził ołówkiem. W ten sposób wypracował zespół charakterystycznych form tworzących specyficzny katalog. Umożliwiał on tworzenie różnorodnych kombinacji i wariantów tego samego tematu.
Druga praca to Pejzaż górski pochodzący z 1946 roku. Pierwsze górskie widoki Strzemińskiego powstawały już podczas wyjazdów wraz z K. Kobro i J. Przybosiem na święta Bożego Narodzenia w 1931 roku do Zakopanego i w 1932 roku do Wisły. Kompozycja należy do późniejszej serii rysunków będących reminiscencją plenerowych pobytów ze studentami na Dolnym Śląsku, w Nowej Rudzie i Bierutowicach. Przedstawia abstrakcyjną wizję górskiego krajobrazu o niespokojnej, łamanej linii horyzontu i unoszących się nad nią strzępiastych formach imitujących chmury, zaakcentowanych niebieskim gwaszem.
Na zdjęciach:
Władysław Strzemiński urodził się w. 1893 w Mińsku Litewskim, zmarł w 1952 roku w Łodzi. W latach 1911-1914 studiował w Wojskowej Szkole Inżynierii Lądowej w Petersburgu. W 1916 roku walcząc na froncie, w wyniku wybuchu granatu stracił nogę i rękę. W 1919 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Moskwie, której jednak nie ukończył. W 1922 roku przyjechał do Polski, osiedlając się początkowo w Wilnie. W 1924 roku współtworzył awangardową grupę Blok, a w 1926 wstąpił do grupy Praesens. W 1929 roku wraz z żoną Katarzyną Kobro i Henrykiem Stażewskim utworzył awangardową grupę a.r., do której należeli też Henryk Berlewi i poeta Julian Przyboś. W 1928 roku opublikował swoją podstawową pracę teoretyczną Unizm w malarstwie. Na stałe związany był z Łodzią, gdzie w 1945 współorganizował Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych. Z jego inicjatywy powstała Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej w łódzkim Muzeum Sztuki w 1931 roku.
