25 XI (piątek) o godz. 17.00 zapraszamy na otwarcie wystawy pt. “Franciszek Starowieyski (1930-2009) – prace na papierze z kolekcji prywatnych oraz zbiorów własnych MZL” (fotorelacja z wernisażu)
Franciszek Starowieyski artysta o nieposkromionej wyobraźni i mistrzowskim warsztacie to jedna z najbardziej rozpoznawalnych i nietuzinkowych osobowości polskiej sztuki drugiej połowy XX wieku. Okrzyknięty wirtuozem rysunku z niezwykłą biegłością kreował żywiołowe kompozycje rysunkowe podszyte fantasmagorycznym klimatem. Z rysunkowego medium uczynił podstawowy budulec swoich realizacji, operując ze swobodą zarówno zamaszystym, pełnym ekspresji gestem, jak i wystudiowaną, finezyjną kreską. Tę formę wypowiedzi artystycznej szczególnie sobie cenił, wielokrotnie podkreślając, że najlepiej wyraża jego myśli i emocje.
Artysta należał do grona największych indywidualności polskiej szkoły plakatu, uprawiających plakat typu autorskiego o charakterystycznym, indywidualnym stylu, opierającym się niejednokrotnie na zaskakujących surrealnych skojarzeniach. Jego kompozycje plakatowe rozpoznawalne są bez trudu dzięki specyficznym motywom, charakterystycznej konwencji rysunkowej i odręcznemu pismu, sprowadzonemu do ozdobnej kaligrafii. Jako przedstawiciel nurtu metaforycznego realizował wizjonerskie plakaty teatralne, filmowe, wystawowe, które stanowią nie tylko doskonały wyraz jego talentu i kunsztu, ale także intrygujący odautorski komentarz plastyczny do anonsowanego wydarzenia.
Eksponowany zestaw plakatów to wybór reprezentatywnych prac autora pochodzących z kolekcji Działu Sztuki Współczesnej Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. Są to kompozycje z lat 60., 70. i 80. XX wieku, które trafiły do naszych zbiorów w formie przekazu z przepastnych zasobów Muzeum Plakatu w Wilanowie w 2001 roku.
Niezwykle istotny element obecnej wystawy stanowią prace na papierze z lat 1959-2004. Są wśród nich m.in. pastele, litografie, akwarele, sitodruki, a także szkice koncepcyjne wykonane ołówkiem, kredką, długopisem i piórkiem, finalne projekty plakatów oraz rysunki będące autonomicznym, skończonym dziełem sztuki. Pochodzą one ze zbiorów Artura i Mateusza Buttlerów oraz innych kolekcji prywatnych.
Interesującym dopełnieniem pokazu jest oryginalna, intymna korespondencja artysty, której adresatką jest ukochana żona Teresa Starowieyska. Autor podczas częstych pobytów za granicą namiętnie pisał listy do wybranki swojego serca, które okraszał miłosnymi wyznaniami, efektownie wypracowaną kaligrafią, erotycznymi rysunkami. Naznaczone tęsknotą i zmysłową fantazją listy zawierają także szkice odwzorowujące kolekcjonerskie przedmioty pożądania napotkane w antykwariatach i domach aukcyjnych, a także architekturę budowli oraz plany miast, które odwiedził artysta.
Jest to pierwsza w MZL prezentacja sztuki Franciszka Starowieyskiego. Mamy nadzieję, że pokaz ten przybliży widzom sylwetkę tego niekonwencjonalnego twórcy i jego wizjonerskie dzieła.
Marta Gawęda
Franciszek Starowieyski (pseudonim Jan Byk) – urodził się 8 lipca 1930 w Bratkówce koło Krosna na Podkarpaciu, zmarł 23 lutego 2009 w Warszawie. Pochodził ze szlacheckiej rodziny, pieczętującej się herbem Biberstein. W latach 1949-1952 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Wojciecha Weissa i Adama Marczyńskiego, a następnie w ASP w Warszawie u Michała Byliny, gdzie uzyskał dyplom w 1955 roku. Zajmował się rysunkiem, plakatem, grafiką użytkową, malarstwem, scenografią teatralną i telewizyjną. Znawca i kolekcjoner dzieł sztuki. Zafascynowany kulturą i sztuką baroku od 1970 roku antydatował swoje prace o 300 lat. W latach 1974-1975 przebywał na stypendium Fundacji Kościuszkowskiej w Stanach Zjednoczonych. W 1980 roku stworzył pierwszy spektakl Teatru Rysowania, realizowanego następnie w blisko trzydziestu miastach w kraju i za granicą. W 1980 był profesorem w Berliner Hochschule der Künste. Od 1993 roku wykładał w Europejskiej Akademii Sztuki w Warszawie. W swoim dorobku miał ponad 200 wystaw w kraju i za granicą. Był pierwszym Polakiem, któremu zorganizowano indywidualną wystawę w Museum of Modern Art w Nowym Jorku (1985). Otrzymał wiele prestiżowych nagród m.in.: Grand Prix na Biennale Sztuki Współczesnej w Saô Paulo (1973), Grand Prix za plakat filmowy na festiwalu w Cannes (1974), Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu w Paryżu (1975), Annual Key Award gazety „Hollywood Reporter” (1975-1976), nagrodę na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie i na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago (1979-1982). W 1994 roku odebrał Nagrodę Złotej Maski za scenografię do Króla Ubu Krzysztofa Pendereckiego w Teatrze Wielkim w Łodzi. W roku 2005 został odznaczony Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, honorującym dokonania najwybitniejszych postaci polskiej kultury. Prace artysty znajdują się w kolekcjach prywatnych i muzealnych w wielu krajach świata.
Kurator wystawy:
Marta Gawęda
Termin trwania wystawy:
25 XI 2016 – 5 II 2017
Zdjęcie ilustrujące wydarzenie::
Projekt plakatu do indywidualnej wystawy F. Starowieyskiego w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, 1984, pastel, 50 x 35 cm, wł. prywatna