„Ku nowoczesności. Oblicza architektury międzywojennej w Zielonej Górze.”
Gmachy, kamienice, domy współtworzące dzielnice Zielonej Góry są nieodłączną częścią topograficznego pejzażu miasto. Przemierzając jego ulice nie unikniemy spotkań z powstałymi w okresie międzywojnia obiektami reprezentującymi kanon popularnych wówczas wizji stylistycznych.
Architektura Zielonej Góry lat 20. i 30. XX w. to opowieść o przemianach i rozwijającym się dynamicznie mieście. Powstały wówczas nowe osiedla, obiekty użyteczności publicznej oraz budynki mieszkalne, które do dziś zachowują wyraziste ślady ówczesnych poszukiwań estetycznych. Zielonogórskie realizacje tej epoki pokazują, jak w skali jednego miasta można prześledzić ewolucję idei architektonicznych ówczesnej Europy: od bezpiecznych, tradycyjnych form po I wojnie światowej, przez śmiałe eksperymenty ekspresjonizmu i elegancję art déco, aż po nowoczesny, pozbawiony zbędnych ozdób funkcjonalizm lat 30.
Międzywojenny Grünberg był miastem w ruchu. Ulice wydłużały się, wypełniały nowymi domami, a na obrzeżach wyrastały osiedla, które miały być wygodne, nowoczesne i pełne światło. Architekci, budowniczowie oraz Inwestorzy działali w rytmie przemian, jakie przyniosła powojenna Europo. W mozaice miejskiej architektury można dziś odnaleźć ślady wszystkich ówczesnych nurtów. domy z dachami o stromych połaciach i ozdobnymi detalami sąsiadują z kubicznymi bryłami pozbawionymi ornamentu, budynki użyteczności publicznej łączą solidność z nowoczesną formą, a wille opowiadają historie swoich właścicieli czasem bardziej zachowawcze, czasem śmiało patrzące w przyszłość. Architektura tego okresu w Zielonej Górze to nie tylko zapis stylów, ale też świadectwo aspiracji miasta, które chciało być na czasie, nie tracąc przy tym własnego charakteru.
Wrażliwy na estetykę miłośnik dziedzictwa materialnego dawnego Grünbergu być może nie raz poszukiwał odpowiedzi na pytania: Ilu projektantów wpłynęło na całokształt architektury lat 20. i 30. XX w. w tym mieście? Ile obiektów przetrwało w niezmienionej formie? Czy powstał tu modernistyczny kościół?
Wystawa pozwoli znaleźć odpowiedzi na postawione pytania. Dzięki przechowywanej w zasobach archiwum dokumentacji projektowej oraz rozwijającej się literaturze przedmiotu możemy zidentyfikować autorów większości obiektów i założeń z tego czasu. Ekspozycja została przygotowana w oparciu m.in. o zbiór reprodukcji kilkudziesięciu archiwalnych fotografii, pochodzących z kolekcji Muzeum Ziemi Lubuskiej oraz zestaw oryginalnych projektów z zasobów Archiwum Państwowego w Zielonej Górze. Istotnym dopełnieniem aranżacji są dwie makiety modernistycznych obiektów, zrealizowane w skali 1:40 na podstawie rysunków projektowych z lat 30. XX w.
W realizacji wystawy wykorzystano nowo zakupiony mobilny system wystawienniczy, który zastosowany został nie tylko wewnątrz budynku, ale również przed siedzibą Muzeum w tzw. ciągu pieszym zielonogórskiego deptaka. System pozyskany został w ramach zadania pn. Dostosowanie infrastruktury Muzeum do aktualnych potrzeb związanych z dostępnością do zasobów dziedzictwa kulturowego. Całkowity koszt projektu wyniósł 74 138 zł, Zadanie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu promocji Kultury – państwowego funduszu celowego kwotą 50 000 zł, brakujące środki w kwocie 24 138 zł Muzeum otrzymało z budżetu Województwa Lubuskiego.
Serdecznie zapraszamy na otwarcie wystawy! Wernisaż odbędzie się 10.10.2025 r. o godz. 17:00 w Muzeum Ziemi Lubuskiej.
W programie prelekcja dr. hab. Michała Pszczółkowskiego poświęcona architekturze miasta lat 20′ i 30′ XX. w.
Kuratorzy:
Justyna Lubas-Wałęcka
dr hab. Michał Pszczółkowski
