Rodzina Państwa Marcinkowskich przekazała w darze dla Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze wspaniałą kolekcję, liczącą ponad 1000 egzemplarzy kart pocztowych z Wołynia z lat 1901-1942, zebranych przez zielonogórskiego filokartystę Tadeusza Marcinkowskiego.Obiecaliśmy wówczas, że będziemy ją stopniowo opracowywać naukowo i udostępniać nie tylko badaczom, ale też jak najszerszej publiczności. W tym roku, jesienią, będzie można oglądać wystawę kart pocztowych z Kolekcji wołyńskiej. Ale już dziś możemy ogłosić wspaniałą wiadomość – jest gotowy album, który ukazuje w formie książkowej pierwszą, dotyczącą Łucka, część daru rodziny Państwa Marcinkowskich dla MZL.
Łucki album otwiera wstęp dyrektora MZL – Leszka Kani, następnie rolę Kresów przybliża Longin Dzieżyc. Małgorzata Ziemska – córka kolekcjonera i opiekunka jego zbiorów – wspomina swojego ojca oraz jego wysiłki dla zachowania dziedzictwa i pamięci o rodzinnym Wołyniu, a Anitta Maksymowicz ukazuje przebieg długoletniej i wielowymiarowej współpracy Muzeum z rodziną Państwa Marcinkowskich, współpracy, która doprowadziła do przekazania Wołyńskiej kolekcji do zbiorów MZL. Justyna Lubas-Wałęcka przedstawia systematykę, zgodnie z którą zbudowana jest część katalogowa albumu, a także przypomina najważniejszych wydawców i nakładców prezentowanych kart pocztowych. Autorka przygotowała również wykaz kart pocztowych Łucka i powiatu łuckiego z Kolekcji wołyńskiej Tadeusza Marcinkowskiego w zbiorach MZL.W tomie zaprezentowanych zostało ponad 200 niezwykle cennych pocztówek z Łucka, a także unikatowych fotografii związanych z łucczanami oraz z ważnymi wydarzeniami w historii miasta. Warto podkreślić, że dzięki kolekcji Tadeusza Marcinkowskiego obecnie w zasobach MZL znajduje się największy w Polsce zbiór pocztówek poświęconych stolicy Wołynia. Planujemy wydanie następnych tomów z kartami pocztowymi z kolejnych wołyńskich miast i powiatów.
Książkę przygotował zespół w składzie: Justyna Lubas-Wałęcka i Longin Dzieżyc (redakcja), Justyna Lubas-Wałęcka (wybór i opracowanie kart pocztowych), Anitta Maksymowicz (redakcja merytoryczna i wydawnicza), Alina Polak-Woźniak (korekta), Emilia Ćwilińska (opracowanie graficzne i redakcja techniczna), Igor Myszkiewicz (projekt okładki).Wydawcami są: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze oraz Towarzystwo Przyjaciół MZL, a publikację zrealizowano dzięki pomocy finansowej Miasta Zielona Góra.
Kolekcja wołyńska Tadeusza Marcinkowskiego w zbiorach Muzeum Ziemi Lubuskiej t. 1 – Łuck i okolice na kartach pocztowych i dawnych fotografiach, red. Justyna Lubas-Wałęcka, Longin Dzieżyc, Zielona Góra 2023, – 188 s. ISBN 978-83-965934-6-7.
I PIERWSZE POWOJENNE LATA NA ZIEMI LUBUSKIEJ W RELACJACH ŚWIADKÓW HISTORII
Następna publikacja, autorstwa Anitty Maksymowicz, to ROK 1945 I PIERWSZE POWOJENNE LATA NA ZIEMI LUBUSKIEJ W RELACJACH ŚWIADKÓW HISTORII. Książka zawiera krótkie fragmenty rozmów przeprowadzanych przez autorkę ze świadkami historii, będące transkrypcjami relacji wideo prezentowanych na ekspozycji stałej Dziedzictwo i współczesność. Zielona Góra – region lubuski w sekcji pt. Rok 1945 i pierwsze powojenne lata na Ziemi Lubuskiej. Łącznie – na wystawie i w książce – znajduje się ponad 60 fragmentów wypowiedzi ponad 20 pionierów z Zielonej Góry i regionu.
Publikacja ma charakter hybrydowy, bowiem posiada elementy interaktywne: transkrypcja jest odwzorowaniem wypowiadanych kwestii, dlatego – zgodnie z praktyką historii mówionej (oral history) – redakcja tekstu została ograniczona do minimum, jednak dodatkowym wzbogaceniem tradycyjnego zapisu wspomnień są kody QR. Znajdują się one przy każdej wypowiedzi i – po zeskanowaniu na własnym urządzeniu, np. smartfonie – odnoszą czytelnika do materiału wideo. W ten sposób może on nie tylko przeczytać fragmenty wspomnień, ale obejrzeć je również w formie filmów.
Książkę przygotował zespół w składzie: Anitta Maksymowicz (tekst, transkrypcje relacji oraz opracowanie kodów QR, fotografie), Igor Myszkiewicz (projekt okładki i opracowanie graficzne), Alina Polak-Woźniak (korekta), Mariusz Kowalski (fotografie), Emilia Ćwilińska (redakcja techniczna i opracowanie graficzne).
Tom został opublikowany nakładem Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze oraz Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Ziemi Lubuskiej, a jego wydanie zostało dofinansowane ze środków Województwa Lubuskiego – Urzędu Marszałkowskiego w Zielonej Górze.
Anitta Maksymowicz, Rok 1945 i pierwsze powojenne lata na Ziemi Lubuskiej w relacjach świadków historii, Zielona Góra 2023. – 147 s. ISBN 978-83-965934-4-3.
Album, którego autorką również jest Anitta Maksymowicz, to angielskojęzyczna wersja publikacji towarzyszącej wystawie W drodze do niepodległości. Kanadyjski przystanek – obóz Kościuszko w Niagara-on-the-Lake (1917-1919), tu w rewelacyjnym przekładzie Roberta Lamminga Książka omawia ogromną rolę, jaką Polacy z USA odegrali w utworzeniu Armii Polskiej we Francji, a potem w walkach o Pomorze oraz o granicę wschodnią już po zakończeniu I wojny światowej. Głównym tematem jest obóz szkoleniowy dla ochotników, który znajdował się w kanadyjskim miasteczku Niagara-on-the-Lake oraz znaczenie tego amerykańsko-francusko-kanadyjsko-polskiego przedsięwzięcia dla odzyskania niepodległości przez Polskę. W albumie zaprezentowano blisko sto unikalnych fotografii, głównie ze zbiorów nowojorskiego Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce oraz ze zbiorów państwowych i prywatnych w USA i Kanadzie. Książka została przygotowana w celu przybliżenia czytelnikom w Stanach Zjednoczonych wyjątkowego wkładu polskiej grupy etnicznej w Ameryce podczas I wojny światowej oraz wsparcia, jakiego dla odrodzenia Polski dostarczyły zarówno państwa – USA i Kanada, jak i zwykli kanadyjscy i amerykańscy obywatele.
Książkę przygotował zespół w składzie: Anitta Maksymowicz (tekst i wybór cytatów), Robert Lamming (przekład), Igor Myszkiewicz (projekt okładki), Emilia Ćwilińska (redakcja techniczna i opracowanie graficzne).
Wydawcy: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, Okręg 2., który publikację również sfinansował.
Anitta Maksymowicz, On the Road to Independence. Canadian Stop – Camp Kosciuszko at Niagara-on-the-Lake (1917-1919), transl. Robert Lamming, Zielona Góra-Nowy Jork 2023. – 76 s. ISBN 978-83-965934-3-6.
To autorka i jednocześnie bohaterka pozycji pt. WSPOMNIENIA Z PODRÓŻY 1852-1853. Muzeum nie jest wydawcą książki – wydała ją Fundacja Ogrody Kultury im. księżnej Dino, ale do jej powstania w bardzo znaczącym stopniu przyczynili się pracownicy Muzeum – Emilia Ćwilińska, która jest autorką wyśmienitego opracowania graficznego oraz Igor Myszkiewicz – twórca projektu pięknej klimatycznej okładki. Oryginalny, zebrany i spisany po powrocie do Żagania i bogato ilustrowany manuskrypt Wspomnień… znajduje się w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej. Księżna Dorota – kobieta wszechstronnie wykształcona, o wielkiej erudycji i bogatym doświadczeniu dyplomatycznym – zawarła w pamiętniku cenne obserwacje i refleksje z podróży do Italii. Inicjatorem wydania książki jest prezes Fundacji Ogrody Kultury – Jarosław Skorulski, który opatrzył książkę wstępem. Autorem oddającego wszelkie niuanse przekładu jest Marek Biszczanik. Oprócz interesującej zawartości, książka zdecydowanie wyróżnia się niezwykle staranną szatą graficzną – to zasługa Emilii Ćwilińskiej, która z wielką dbałością o szczegóły m.in. w dobrze czcionki czy odzwierciedleniu inicjałów świetnie oddała ducha rękopisu, oraz Igora Myszkiewicza, który przygotowując okładkę (zastosowany lakier selektywny sprawia, że tytuł jest wyczuwalny dotykiem) czy wyklejkę wystylizował wydawnictwo na XIX-wieczny manuskrypt. Powstało zatem – jak na autorkę-księżnę przystało – niezwykle piękne, bardzo eleganckie, a nawet ekskluzywne wydawnictwo.
Książkę przygotował zespół w składzie: Marek Biszczanik (opracowanie polskojęzyczne), Igor Myszkiewicz (projekt okładki), Emilia Ćwilińska (redakcja techniczna i opracowanie graficzne). Wydawcą książki jest Fundacja Ogrody Kultury im. księżnej Dino.
Dorota de Talleyrand-Périgord, Wspomnienia z podróży 1852-1853, Zatonie 2023. – 298 s. ISBN 978-83-961167-2-7.
To album towarzyszący wystawie pod tym samym tytułem, która prezentowana była w Muzeum Ziemi Lubuskiej w 2023 roku. Jest on już drugim, dokumentującym „porcelanową” wystawę (po ekspozycji z 2020 roku Kobieta, wino i śpiew) albumem ukazującym zbiory zielonogórskiego kolekcjonera Piotra Pudłowskiego. W obszerne, pięknie wydanej, publikacji zaprezentowane zostały obiekty – zarówno użytkowe (jak talerze, wazy, dzbanki czy filiżanki oraz całe serwisy), jak i dekoracyjne (m.in. w postaci figurek, obrazów malowanych na porcelanie czy imponującej surtou de table – ozdoby stołu), pochodzące z rozmaitych wytwórni, m.in. w Miśni, Sevres, Nymphenburga, Wiednia czy Berlina. Część katalogową poprzedził wstęp Leszka Kani oraz teksty: Longina Dzieżyca i Piotra Pudłowskiego.
Album przygotował zespół w składzie: Bogdan Jan Springer (fotografie obiektów), Mariusz Kowalski (fotografie ekspozycji), Igor Myszkiewicz (projekt okładki, opracowanie graficzne, skład), Alina Polak-Woźniak (redakcja tekstów).
Wydawcą pozycji jest Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze i Gazstal S.A.
Świat europejskiej porcelany od XVIII do XX wieku ze zbiorów Piotra Pudłowskiego, Zielona Góra 2023. – 162 s. ISBN987-83-965934-5-0.
Interesującą pozycją jest książka kustosza i grafika naszego Muzeum – Igora Myszkiewicza, zatytułowana O CZAROWNICY I POTWORZE. ZIELONOGÓRSKIE PROCESY O CZARY, która ukazała się nakładem Wydawnictwa Stowarzyszenie Forum Art.
Tytuł sugeruje, iż autor zajmuje się słynnymi zielonogórskimi procesami o czary, i tak jest w istocie, jednak zanim Igor Myszkiewicz przejdzie do sedna – niezwykle pieczołowicie wprowadza czytelników w tematykę, ukazując, a właściwie tłumacząc to zjawisko w oparciu o szeroki kontekst historii europejskich, a nawet pozaeuropejskich procesów o czary. I nie rozpoczyna swej opowieści w czasach wojny 30-letniej, ale sięga znacznie głębiej, szuka ich genezy – i dociera aż do starożytności, a tam do Mezopotamii, Grecji, Rzymu… W interesujący sposób przedstawia też Igor Myszkiewicz rolę demonologów i inkwizytorów, a także (nierzadko ambiwalentną) postawę Kościoła wobec czarów i czarowników oraz związki i wzajemne wpływy polityki i religii w tym zakresie. Ponadto autor ukazuje też praktyczną stronę procesów o czary: tok postępowań, ich kolejne fazy, jak również np. kwestie związane ze świadkami. Dzięki mocnemu osadzeniu autora w źródłach i licznych opracowaniach, czytelnik może też zapoznać się z zawartością i przesłaniem różnych aktów prawnych, papieskich bulli czy naukowych traktatów. Dopiero po takim rzeczowym wprowadzeniu, przechodzi autor do XVII-wiecznej Zielonej Góry i pokazuje, iż lokalne wydarzenia były niczym innym, jak tylko odbiciem szerokiego i trwającego z różnym natężeniem, w różnych miejscach nurtu.
Wielką zaletą książki jest również jej szata graficzna, gdyż Igor Myszkiewicz jest nie tylko autorem tekstu, ale także ilustracji, projektu okładki oraz opracowania graficznego. Dodatkowym plusem pozycji jest jej dwujęzyczność, bowiem zawiera ona również angielskie tłumaczenie, którego autorem jest Robert Dziuba. Książka wydało Stowarzyszenie Forum Art, a Miasto Zielona Góra ją współfinansowało.
Igor Myszkiewicz, O czarownicy i potworze: zielonogórskie procesy o czary/About the witch and the monster: witchcraft trails in Zielona Góra, tłum. Robert Dziuba, Zielona Góra 2023. – 392 s. ISBN 9788396538208.
Przypomnijmy pokrótce, iż numer zawiera kilkanaście artykułów, ukazujących historię i współczesność naszego regionu w różnych miejscach i czasach. Tom otwiera rozmowa podsumowująca jubileusz 800-/700-lecia Zielonej Góry, o którym opowiada przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Obchodów – prof. Czesław Osękowski. Inną omawianą rocznicą jest jubileusz 900-lecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego 1124/1125-2024 (Zbigniew Czarnuch). Czytelnicy znajdą tu również materiały dotyczące m.in. dawnych zborów w enklawie świebodzińskiej oraz cmentarzy w miastach północnego Śląska (Tomasz Kalicki), historii Bojadeł (Grzegorz Bosy), postaci Doroty de Talleyrand-Périgord (Mirosław Kasztel), kopalni węgla brunatnego w Tuplicach (Agnieszka Gontaszewska-Piekarz), życia sportowego Żydów w powojennych Żarach (Tomasz Jaworski), a także wspomnienia emigrantów i reemigrantów (Słowacja – Tomasz Jaworski, Francja – Anitta Maksymowicz). Poza tematyką historyczną w numerze pojawiły się też artykuły za zakresu ochrony przyrody – o zielonogórskim ośrodku „Ptasi Azyl” (Ewa Burda, Marlena Żak-Baraniak), a także z dziedziny sztuki – o muzealnej kolekcji prac Zbigniewa Gostomskiego (Jacek Gernat). Zostało również zaprezentowane lubuskie środowisko regionalistów i jego udział w Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych RP (Andrzej Talarczyk, Lubomir Oleśniewicz). Ponadto w tomie omówiono dwie książki: Vademecum winiarstwa na Ziemi Lubuskiej Przemysława Karwowskiego (Tomasz Kowalski) oraz Zbigniewa Rokity Odrzania. Podróż po Ziemiach Odzyskanych (Anitta Maksymowicz). Rocznik zamyka Bibliografia Ziemi Lubuskiej za rok 2022 (Agata Grzelak, Grażyna Kostkiewicz-Górska, opr. Alina Polak-Woźniak).
Książkę przygotował zespół w składzie: Anitta Maksymowicz (redaktor naczelna), Emilia Ćwilińska (redakcja techniczna), Igor Myszkiewicz (projekt okładki), Anitta Maksymowicz, Alina Polak-Woźniak (redakcja i korekta). Wydawca: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze.
„Ziemia Lubuska” t. 9, Zielona Góra 2023, – 262 s. ISSN 2450-3355.
