Zwyczaj wolnego wyszynku wina (Bürgerweinschank) był szeroko rozpowszechniony w krajach niemieckojęzycznych a jego korzenie sięgają jeszcze czasów Karola Wielkiego.
W Zielonej Góry wolny wyszynk był przez wieki prawem zwyczajowym, które w XIX w. zostało usankcjonowane aktami prawnymi. Przepisy z 1891 r. zezwalały właścicielom winnic na sprzedaż detaliczną własnej produkcji wina bez uiszczania podatku przez trzy wybrane przez siebie miesiące w roku. Zielonogórscy winiarze chętnie korzystali z tego przywileju. Zimą wyszynk był prowadzony w domach mieszczańskich, latem konsumowano wino na dworze.
O tym, że w danym domu sprzedawano wino, informował wieniec zawieszonym na tyczce przed budynkiem. Pomieszczenia mieszkalne zmieniano wówczas w winiarnię, w której sprzedawano młode wino prosto z beczek.
Na początku XVIII w. większość konsumpcji wina w Zielonej Górze odbywała się w ramach wyszynku mieszczańskiego, który odbywał się poza murami miejskimi. W obrębie murów można było napić się wina i innych alkoholi jedynie w piwnicy pod ratuszem.
Atmosferę dawnych winiarni mieszczańskich opisał Georg Steiff (tłumaczenie Bogdan Kres)
Spoza kłębów tytoniowego dymu wyłaniają się twarze wesołej kampanii, a zaczerwienione nosy i śmiałe oko wskazują, że nie gardzą złocistym trunkiem. Bez większych ceremonii każdy gość może zająć wolne miejsce przy długim stole. Natychmiast pojawi się przed nim usłużna gospodyni ze szklanką wina własnej produkcji. Jest tegoroczne, ma dobry smak. Zacierają się wtedy różnice społeczne. Siedzą mistrzowie obok czeladników […] Jest przyjemnie i wesoło. Największy melancholik po opróżnieniu trzeciej szklanicy zamienia się w sangwinika. W miarę picia rosną apetyty. Ale i na to jest rada. Starzy bywalcy zaopatrzyli się w chleb, masło i ser, a obcy znajdzie taki poczęstunek na miejscu. Gość, uczestniczący po raz pierwszy przy takiej degustacji wnet nawiązuje rozmowę z zielonogórzanami.
Do najważniejszych winiarni mieszczańskich funkcjonujących przed wojną należy wymienić:
W Zielonej Górze działały ponadto liczne gospody i winiarnie (Weinstuben), spośród których do najważniejszych można zaliczyć: Brauner Hirch, Mühlweg 46 (obecnie ulica Krakusa), Deutsche Eiche, Hatzfelderstrasse 1 (obecnie ulica Dworcowa 1), Goldene Traube, Breslauerstrasse 8 (obecnie ulica Wrocławska 16), Halber Mond, Berlinerstrasse 63 (obecnie ulica Jedności 78), Hohenzollern, Holzmarktstrasse 21 (obecnie ulica Drzewna 2a), Schlesischer Hof, Eckenerstrasse 12 (obecnie plac Jana Matejki 7), Zur Sonne, Berlinerstrasse 55 (ulica Jedności 94), Weisses Ross, Silberg 1/2 (ulica Konstytucji 3 Maja 13), Briegers Weinstuben – Burgstrasse 21 (ulica Boduena – obecnie Cerkiew Greko-Katolicka), Zum Alter Fritz – Breitestrasse 76 (obecnie ulica Władysława Sikorskiego 6), Weinprobierstuben und Bar, Obertostrasse 4 (obecnie ulica Jana III Sobieskiego 12); Wein und Fruchtstube, Ring 13 (obecnie Stary Rynek 22) oraz Ernst Th. Franke Weinstuben, Niederstrasse 88 (obecnie ulica Kupiecka 22).
