Zaproszenie na Międzynarodowe Sympozjum Badawcze „Hommage à Jan Buck” – lubuskie i dolnośląskie konteksty: geografia, historia i sztuka
Muzeum Ziemi Lubuskiej, al. Niepodległości 15, 65-048 Zielona Góra
2.02.2024 r., godz. 13:30
Organizatorzy i Partnerzy:
Instytut Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego
Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze
Muzeum Serbołużyckie, Budziszyn
Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego
Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli z Zielonej Góry
Kierownictwo naukowe projektu badawczo-wystawienniczeqo „Hommaqe à Jan Buck” oraz sympozjum i moderacja:
dr Lidia Głuchowska, Instytut Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego
Szanowni Państwo,
serdecznie zapraszamy na międzynarodowe sympozjum badawcze organizowane w ramach projektu naukowo-wystawienniczego „Hommage à Jan Buck” (2022–2025) zainicjowanego przez Instytut Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego pod kierownictwem naukowym dr Lidii Głuchowskiej. Odbywa się ono z okazji 100. rocznicy urodzin Jana Buka/Bucka (1922–2019), który uchodzi za najwybitniejszego artystę serbołużyckiego, gdyż wyprowadził sztukę swej nacji z wąskiej sfery ekskluzywnego folkloryzmu, w której tkwiła z oporu przeciw asymilacją z dominującą kulturą niemiecką, otwierając jej drogę ku europejskiemu modernizmowi. Dokonania Jana Buka/Bucka są symbolem tożsamości Serbołużyczan, dziś zamieszkujących część terenów Brandenburgii i Saksonii, a dawniej także obszary przynależące do obecnych polskich województw lubuskiego i dolnośląskiego.
Sympozjum z udziałem historyków i historyków sztuki z Łużyc i z Polski, a także pasjonatów problematyki serbołużyckiej i świadków z epoki, w tym artystów, którzy przyjaźnili się z Janem Bukiem/Buckiem, ma bardzo istotne znaczenie dla przypomnienia przeszłości i zaakcentowania dynamiki współczesnych polsko-serbołużyckich kontaktów kulturalnych w transgranicznym regionie po obu stronach Odry i Nysy Łużyckiej. Wielogłosowa i interdyscyplinarna debata uświadomić ma zebranym wiele słabo znanych faktów dotyczących dziejów, geografii politycznej oraz kultury rdzennych zachodniosłowiańskich mieszkańców tych terenów, a także dać wgląd w sztukę serbołużycką i najnowszą twórczość plastyczną pracowników Instytutu Sztuk Wizualnych w Zielonej Górze powstającą w ramach projektu „Hommage à Jan Buck”.
Program adresowany jest nie tylko do specjalistów omawianych dziedzin nauki oraz miłośników sztuki i artystów, lecz również do studentów, doktorantów i działaczy regionalnych. Gorąco zapraszamy również nauczycieli przedmiotów historia, wiedza o społeczeństwie, język polski oraz historia i teraźniejszość, a także geografia i plastyka do przybycia wraz ze szczególnie zainteresowanymi uczniami, gdyż tematyka sympozjum ma wielorakie odniesienia do treści podstawy programowej w szkole średniej.
Szczególną atrakcją będą pokaz oryginalnego stroju serbołużyckiego z terenów Wschodnich Dolnych Łużyc/z okolic Lubska oraz występ zespołu wokalnego MAMADA, który wykona dolno- i górnołużyckie piosenki ludowe, pozwalając wsłuchać się w brzmienie pokrewnych polszczyźnie języków zachodniosłowiańskich sąsiadów. Odbędzie się on w ramach podwójnego wernisażu wystaw „Wszystko jest pejzażem. Serbołużycki malarz Jan Buck” oraz „Hommage à Jan Buck (IV): WSZĘDZIE – NIGDZIE – DOM”, który zwieńczy całe wydarzenie.
Patronaty nad projektem „Hommage à Jan Buck” objęli:
Premier Wolnego Kraju Saksonia – Michael Kretschmer
Premier Kraju Związkowego Brandenburgia – dr Dietmar Woidke
Konsul Generalny Republiki Federalnej Niemiec we Wrocławiu – Martin Kremer Marszałek Województwa Dolnośląskiego – Cezary Przybylski
Marszałek Województwa Lubuskiego – Marcin Jabłoński
Rektor Uniwersytetu Zielonogórskiego – prof. dr hab. Wojciech Strzyżewski
Rektor Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu – prof. Wojciech Pukocz
Cieszymy się bardzo na Państwa przybycie!
Dyrektorka Instytutu Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego – prof. Paulina Komorowska-Birger
Dyrektor Muzeum Ziemi Lubuskiej – Leszek Kania
Marszałek Województwa Lubuskiego – Marcin Jabłoński
Dyrektorka Muzeum Serbołużyckiego w Budziszynie – Christina Boguszowa/Bogusz
Dyrektorka Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze – Marzena Pulik-Sowińska
2.02.2024 r., qodz. 13.30-16.30, Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, sala witrażowa
13.30-14.00 Powitanie
14.00-16.30 Obrady plenarne
Przerwa na kawę
Debata: Świadkowie z epoki o relacjach polsko-serbołużyckich i Janie Buku/Bucku
17.00-19.00 Podwójny wernisaż wystaw
„Wszystko jest pejzażem. Serbołużycki malarz Jan Buck“ oraz „Hommage à Jan Buck (IV): WSZĘDZIE – NIGDZIE — DOM“
Oprawa muzyczna – występ zespołu MAMADA, pieśni górno- i dolnołużyckie (cz. I)
17.15-17.45 Wprowadzenie:
17.45-18.00 Oprawa muzyczna:
Występ zespołu MAMADA, pieśni górno- i dolnołużyckie (cz. II)
Twórczość bodaj najważniejszego serbołużyckiego artysty XX wieku, Jana Buka/Bucka (1922-2019), który radykalnie przełamał ekskluzywny folklorystyczny paradygmat lokalnej sztuki i utorował jej drogę ku europejskiemu modernizmowi, jest wciąż zbyt mało znana na wschód od polsko-niemieckiej granicy. Stało się to, jeszcze podczas przygotowywań publikacji Wszystko jest pejzažem. Serbołużycki malarz Jan Buck i serii wystaw o tym samym tytule z okazji 100. rocznicy urodzin artysty, punktem wyjścia dla projektu Hommage à Jan Buck (2022-2025). Został on zainicjowany w Instytucie Sztuk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego i składa się z serii sympozjów badawczych i forów naukowych oraz wystaw sztuki współczesnej, które odbywają się równolegle z retrospektywą Jana Bucka w Niemczech – na Łużycach oraz w Polsce – we Wrocławiu i Zielonej Górze. Ze sceną artystyczną w tych dwóch miast utrzymywał on bowiem szczególnie bliski kontakt.
Projekt Hommage à Jan Buck wnosi istotny wkład w międzynarodowe badania mające na celu rewizję tradycyjnej hierarchicznej geografii kulturowej i decentralizację kanonu historii sztuki. Odnosi się również – zwłaszcza w swojej części artystycznej – do kultur pamięci związanych z procesami migracji i przesiedleń, a także do pytań o status mniejszości narodowych w kontekście lokalnym i globalnym. W zakresie horyzontalnej historii sztuki projekt zorientowany jest na wnikliwsze przebadanie i wzmocnienie wymiany kulturowej między „peryferiami” po obu stronach granicy polsko-niemieckiej oraz zrozumienie fenomenu transgranicznego regionu Łużyce.
Dotychczas w ramach projektu zorganizowano cztery konferencje naukowe w Budziszynie, Chociebużu i Wrocławiu, skupiające się z jednej strony na życiu i twórczości Jana Buka/Bucka jako symbolu serbołużyckiej tożsamości, a z drugiej na dynamice polsko- niemieckich i serbołużycko-polskich interakcji kulturowych.
Ponadto do tej pory zrealizowano pięć wystaw towarzyszących z pracami polskich, serbołużyckich i niemieckich artystów – Hommage à Jan Buck (I).’ Żyliśmy jutro w muzeum – Energijowa fabrika Hórnikecy/Energiefabrik Knappenrode oraz Hommage à Jan Buck (II):
Widzieliśmy miejsce i Po węglu… Twarze i krajobrazy Lużyc w Starej Fabryce Płótna Żaglowego w Chociebużu, a także Hommage à Jan Buck (III): Oswojeni w Arsenale Miejskim oraz Hommage ä Jan Buck (III): Tomasz Mielech. Śladami pamięci w Biurze Wolnego Państwa Saksonii we Wrocławiu.
Różnorodność reprezentowanych na nich technik nawiązuje do interdyscyplinarnego charakteru twórczości Jana Buka/Bucka. Pod względem treści odzwierciedlają jego doświadczenia – miejsca, do których podróżował, jego twórczą wymianę z Polską, jego uznanie dla lokalnej tożsamości i środowiska oraz jego doświadczenie ucisku i prześladowań przez systemy totalitarne. Niektóre z prezentowanych prac odnoszą się bezpośrednio do wypowiedzi Jana Buka/Bucka na temat sztuki i tematów, które eksplorował w swoim malarstwie, takich jak fascynacja odkrywaniem kosmosu i światłem miejsc, które odkrywał podczas swoich licznych podróży artystycznych. Ważnym punktem odniesienia jest również krajobraz i materialne dziedzictwo kulturowe transgranicznego regionu Łużyce, którego część należy dziś do polskich województw lubuskiego i dolnośląskiego.
Monumentalny projekt Hommage ä Jan Buck – pionierski w dziedzinie polsko-serbołużycko-niemieckiej historii sztuki współczesnej — zostanie zakończony w styczniu 2025 roku w Złym Komorowie/Senftenbergu i podsumowany serią publikacji i filmów.
Dr Lidia Głuchowska
Kierowniczka naukowa projektu Hommage à Jan Buck Instytut Sztuk Wizualnych, Uniwersytet Zielonogórski
Sympozjum HOMMAGE a JAN BUK. Zaproszenie i program
Sympozij HOMMAGE a JAN BUK. Preprosenje a program
Symposium HOMMAGE a JAN BUK. Psepsosenje a program
Symposium HOMMAGE a JAN BUCK. Einladung u. Programm
