Aleksandra Domańska-Bortowska, Owoc, 1976-1979

Monumentalna forma rzeźbiarska z polerowanego marmuru swoim obłym, zarazem nieregularnym kształtem przypomina monstrualne jabłko, umieszczone na betonowym postumencie wkopanym w ziemię pośrodku kwatery zielonej na deptakowej alei Niepodległości w Zielonej Górze, naprzeciw budynku Muzeum Ziemi Lubuskiej. Równocześnie zarys formy jest syntetyczny, a zróżnicowana powierzchnia – w przeważającej mierze gładka i wyprofilowana, jednak w licznych załomach chropowata – dynamizuje bryłę, zarazem sprawia, że do pewnego stopnia przypomina ona rzeźbę abstrakcyjną, choć w dalszym ciągu kluczowa pozostaje metaforyczna wymowa dzieła, pozostająca w bezpośrednim związku ze stojącą obok rzeźbą Kurhan martwego ptaka. Według autorki „Owoc” jest repliką na stojący obok „Kurhan”. […] Leżący obok ogromny owoc, to symbol życia spełnionego. Struktura powierzchniowa tej rzeźby w pewnych miejscach jest napięta, popękana. To zapowiedź, że owoc się otworzy, wyłoni z siebie nowe życie, z pestki urośnie nowy owoc, czyli utrzymanie życia jest możliwe […]

Aleksandra Domańska-Bortowska urodziła się w 1939 roku w Toruniu. Studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, uzyskując dyplom w pracowni rzeźby u prof. Tadeusza Godziszewskiego w 1962 roku. Doczekała się wielu wystaw indywidualnych, jak również brała udział w licznych wystawach w kraju, m.in. II Festiwalu Sztuk Pięknych (Warszawa 1968), II i III Ogólnopolskiej Wystawie Rzeźby Młodych (Kraków 1969, 1971), wystawie Medalierstwo w XXX-leciu Polski Ludowej 1944-1974 (Wrocław 1974), I, III, IV, V Biennale Małych Form Rzeźbiarskich (Poznań 1977, 1981, 1983, 1985), Ogólnopolskiej Wystawa Rzeźby Tendencje i Osobowości 1974-79 (Warszawa 1979), Współczesne Medalierstwo Polskie 1974-1979 (Wrocław, Muzeum Sztuki Medalierskiej 1979) oraz za granicą, m.in. we Włoszech, Niemczech, Bułgarii, Czechosłowacji i na Kubie. Uczestniczyła ponadto w licznych ogólnopolskich plenerach i wystawach poplenerowych w latach 70. i 80. XX w., brała udział w plenerach rzeźbiarskich i pobytach twórczych w Orońsku. Uprawia rzeźbę, medalierstwo, rysunek, emalierstwo i malarstwo ścienne. Od 1980 roku w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze funkcjonowała Galeria Autorska Aleksandry Domańskiej-Bortowskiej.

Omawiana praca wraz z rzeźbą Kurhan martwego ptaka w 1979 r. znalazła się na Ogólnopolskiej Wystawie Rzeźby Tendencje i Osobowości 1974-79 w warszawskiej Zachęcie, następnie została umieszczona na zielonogórskim deptaku, w ramach Galerii Autorskiej Aleksandry Domańskiej-Bortowskiej w MZL). Dokonana w 2024 roku konserwacja rzeźby objęła oczyszczenie powierzchni parą wodną, wspomagane preparatami chemicznymi usuwającymi nawarstwienia oraz zaplamienia pochodzenia organicznego oraz mineralnego, a także usunięcie złogów mineralnych laserem i zabezpieczenie powierzchni kamienia woskiem mikrokrystalicznym. Dofinansowano ze środków programu własnego Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku pn. Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2024 pochodzących z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.