Dynastia Piastów Śląskich przyczyniła się do dynamicznego rozwoju Śląska. Dzieje naszego regionu są ściśle związane z konsekwentną polityką Henryka Brodatego, który ma osobisty wkład w lokacje wielu miejscowości oraz w działania mające na celu zasiedlanie i budowanie nowych ośrodków miejskich i religijnych. Rozumna i konsekwentna polityka Piastów Śląskich sprawiła, że Śląsk stał się najprężniej rozwijającą się dzielnicą średniowiecznej Polski. Henryk I Brodaty a potem jego syn Henryk II Pobożny skupili pod swymi rządami znaczną część polskich ziem – od Śląska, przez część Wielkopolski, Ziemi Krakowskiej, Łużyc aż po Ziemię Lubuską, zwaną przez Jana Długosza “kluczem do Królestwa Polskiego”, przerywając w ten sposób na kilkadziesiąt lat okres rozbicia dzielnicowego. Czynili też oni starania w Rzymie o uzyskanie korony królewskiej. Kolejni książęta tacy jak Konrad I, Henryk III Głogowski, Konrad II Garbaty czy Przemko także podejmowali działania zmierzające do politycznego i ekonomicznego rozwoju księstw śląskich oraz kontynuowali zabiegi w kierunku zdobycia korony polskiej, tak ważnej dla rozbitego na dzielnice kraju. Wzrost potęgi państwa czeskiego pod rządami Luksemburczyków oraz umacnianie się Królestwa Polskiego to dla Piastów Śląskich czas zmagań o utrzymanie suwerenności swych ziem. Po śmierci Przemka II w 1331 roku, na skutek braku wspólnej polityki wobec sąsiadów i dalszego rozdrobnienia, doszło do zhołdowania księstw śląskich na rzecz władcy Czech i trwałego osłabienia piastowskiego dziedzictwa. Okres rządów Baltazara, Henryka XI i Jana II Szalonego to bolesny czas rozluźniania się związków Śląska z Polską spowodowany odmiennymi interesami książąt i licznymi wojnami religijnymi. Ostatnim władcą na terenach dzisiejszej Ziemi Lubuskiej był książę Jan II Szalony. Był on przedstawicielem książąt określanych obecnie mianem Piastów linii żagańsko-głogowskiej, chociaż oni sami nie znali tego pojęcia. Piastowscy książęta śląscy nazywani byli powszechnie “książętami polskimi” (principes Poloniae), a Gal Anonim określał ich jako domini naturales, czyli przyrodzeni panowie ziem polskich. Oni sami również mieli głęboką świadomość przynależności do “starożytnego rodu królów Polski” i nazywali siebie “dziedzicami Królestwa Polskiego”. Piastowska przeszłość naszego regionu nie budzi wątpliwości.
Cennym elementem budowania tożsamości lokalnej jest przygotowana przez Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze ekspozycja stała pocztu piastowskich książąt Śląska Lubuskiego, na którą składają się dwadzieścia cztery portrety książąt piastowskich – władców ziem obejmujących obszar południowej części dzisiejszego województwa lubuskiego. Projekt wystawy jest autorskim pomysłem dr. Andrzeja Toczewskiego. Wychodząc naprzeciw postulatom o konieczności objęcia nazwą historyczną południowego obszaru dzisiejszego województwa lubuskiego oraz potrzebie określenia własnej tożsamości przez mieszkańców tych ziem, dyrektor A. Toczewski od lat konsekwentnie zabiera głos w debacie o nazwie regionu, proponując własne określenie Śląsk Lubuski. Obszar ten, leżący na styku Śląska, Łużyc, Wielkopolski, Brandenburgii i historycznej Ziemi Lubuskiej ulegał ciągłym przemianom politycznym, społecznym, kulturowym, geograficznym i językowym. Śląsk Lubuski to swoisty kompromis między przynależnością do Dolnego Śląska i Ziemi Lubuskiej, której nazwa pochodzi od leżącego dziś na terenie Niemiec grodu Lubusz (obecnie Lebus). Zaproponowana nazwa opierając się na historyczno-geograficznych oraz kulturowych uwarunkowaniach uwzględnia jednocześnie współczesne realia terytorialne tego obszaru. Do tej pory nie istniał poczet ani drzewo genealogiczne obejmujące zarówno żagańską jak i głogowską linię Piastów, a obecna prezentacja jest pierwszą, która w sposób całościowy przybliża sylwetki dawnych władców południowej części dzisiejszej Ziemi Lubuskiej.
Portrety książąt oraz drzewo genealogiczne wykonała zielonogórska artystka Irena Bierwiaczonek. W gromadzeniu ikonografii wspomagał malarkę Dariusz Wieczorek, który stał się również autorem aranżacji wystawy. Prace poszukiwawcze materiałów ikonograficznych trwały ponad rok i objęły swym zasięgiem polskie, niemieckie i duńskie archiwa. Dostępne obiekty takie jak epitafia, pieczęcie, płyty nagrobne czy opisy zawarte w średniowiecznych kronikach dały podstawę do stworzenia dwudziestu czterech wizerunków książąt piastowskich.
Galeria piastowskich książąt Śląska Lubuskiego została wzbogacona o kopie średniowiecznych zbroi wykonane przez kożuchowskiego płatnerza Andrzeja Zalopanego. Wystawę uzupełnia mapa Polski z czasów Henryków Śląskich obejmująca obszar stworzonej przez nich monarchii. Realizacja przedsięwzięcia była możliwa dzięki pomocy sponsorów: Zielonogórskiego Zakładu Górnictwa Nafty i Gazu oraz Spółki Poszukiwania Naftowe “Diament”.
