Nie wystarczy mieć talent. Trzeba urodzić się Węgrem

Archiwum aktualności

Wykład Tomasza Pastyrczyka o fotografii węgierskiej i twórczości László Moholy-Nagya
Nie wystarczy mieć talent. Trzeba urodzić się Węgrem (R. Capa)
Godz. 20.00

W historii światowej fotografii dzieła artystów węgierskich zajmują miejsce szczególne. Nie sposób dziś napisać jej dwudziestowiecznego rozdziału bez uwzględnienia ich znaczącego dorobku. Za najlepszy okres uważany jest początek XX wieku, a zwłaszcza lata 20. i 40. Wtedy to stworzone zostały podwaliny współczesnego dokumentowania rzeczywistości, a także obrazowania przy pomocy aparatu fotograficznego. Autorami tych dokonań są m.in. wybitni twórcy węgierscy tacy jak: László Moholy-Nagy, Andre Kertesz, Brassai czy Robert Capa. Podczas wykładu przedstawione zostaną sylwetki ww. twórców oraz ich dokonania artystyczne.

Laszlo Moholy-Nagy (1895-1954), malarz, fotograf, projektant, producent filmowy, teoretyk, profesor Bauhausu. Uważany obecnie za jedną z najważniejszych postaci w fotografii lat 20. XX wieku. Po zakończeniu I wojny światowej wyjechał do Berlina, gdzie nawiązał współpracę z grupą “Sturm”, dadaistami i konstruktywistami. Jego żoną została Lucia Schulz, z którą przez lata eksperymentował w dziedzinie fotografii. Sławę zyskał dzięki fotogramom powstałym jesienią 1922 r. W następstwie tego otrzymał od Waltera Gropiusa zaproszenie do Bauhausu, gdzie wykładał do 1928 r. W 1937 r. przeniósł się do Chicago, gdzie został dyrektorem szkoły projektowania New Bauhaus. Pozostawił po sobie także obszerne prace teoretyczne.
Moholy-Nogy zdecydowanie oddzielał malarstwo od fotografii. Uważał, że o ile to pierwsze jest sztuką tworzenia przy pomocy koloru, to fotografia powinna się zajmować badaniem i przedstawianiem zjawisk światła. Egzemplifikacją tych teoretycznych założeń były jego fotomontaże, które określał mianem “fotorzeźba lub fotorelief”. Na ich temat napisał: “są metodą na jednoczesne badanie ilustracji oraz interpretację wizualnej treści treści i dwuznaczności, tajemnicze połączenie realistycznych elementów zmieniających się w wyimaginowane. Choć jednocześnie mogą przedstawiać histori prawdziwsze >>niż samo życie<<“.

Robert Capa, właśc. Andre Friedmann (1913-1954) był fotograficznym samoukiem. Początkowo pracował w Berlinie w wydawnictwie Ullstein, potem w agencji prasowej Dephot. W 1933 r. wyjechał do Paryża i rozpoczął pracę jako fotograf niezależny. Pracował jako korespondent wojenny. Sławę przyniosły mu fotograficzne reportaże z hiszpańskiej wojny domowej. Zdjęcie pt. “Śmierć hiszpańskiego republikanina” jest jego najbardziej znaną i omawianą pracą. Zginął śmiertelnie ranny podczas walk w Thai Bin w Wietnamie.
Wartość zdjęć Capy polega na uchwyceniu i uwypukleniu cienkiej granicy, po jakiej ludzie kroczą zawieszenie między chęcią życia a pędem do samozagłady. Jego twórczość wyznaczyła nowe kanony obowiązujące do dziś w fotografii, jest także manifestem skierowanym przeciw wojnie, niesprawiedliwości i opresji.

André Kertész (1894-1985), fotografii nauczył się ze znalezionego na strychu podręcznika. W 1914 roku służył w armii austro-węgierskiej, tam powstały pierwsze fotografie, które przyniosły mu sławę. Kiedy w 1918 r. wszystkie jego negatywy uległy zniszczeniu powrócił do pracy na giełdzie. Podczas pobytu w Paryżu (1922-1925) współpracował z m.in. z pismami “Frankfurter Illustierte”, “Nationale de Firenza”, “Sourire” i “Timesem”. W 1928 r. poznał Brassaia i zapoznał go z fotografią. W 1936 r. przeniósł się do Nowego Jorku, a rok później rozpoczął pracę m.in. dla “Vogue”, “Harpers Bazaar”. Po poważnej chorobie zerwał wszystkie kontrakty i pracował wyłącznie jako fotograf niezależny.
Za swe osiągnięcia artystyczne otrzymał wiele wyróżnień, a także tytuł doctora honoris causa Royal Collego of Art w Londynie. Wiele fotografii Kertésza zalicza się do najsłynniejszych zdjęć XX wieku. Jest autorem takich prac jak: “Widelec”, “Esztergom”, “Pływak”, “Ławka w parku” czy “Pracownia Mondriana”.

Brassaï, właśc. Gyula Halász (1899-1984) – węgierski fotograf, pisarz, rysownik, reżyser i rzeźbiarz tworzący we Francji. Studiował w Budapeszcie, a od 1918 r. w Berlinie. Tam działał w kręgu takich artystów jak Kandinsky i Oscar Kokoschka. W 1924 wyjechał do Paryża, gdzie zafascynowały go fotografie Eugena Atgeta. Rok później na jego drodze stanął André Kertész, który wprowadził go w świat fotografii.
Najczęściej uwieczniał opustoszałe ulice i skwery Paryża. Opublikował je w albumie “Paris de niut”. Oprócz estetycznych fascynacji architekturą, lubił także wyzwania techniczne, jakim było oświetlenie nocnych ujęć. Dokumentował też zabawy ludzi oraz sceny z nocnego życia miasta. Do najlepszych jego fotografii z tego okresu należy “Prostitute Bijou”. Na zlecenie “Minotaure” fotografował wielu artystów w pracowniach. Dzięki temu poznał m.in. Picassa, Salvadora Dali czy Paula Eluarda. Cykl ten otworzył mu drogę do wielu czasopism. Stał się bardzo poszukiwanym twórcą. W 1937 r. Brassaï rozpoczął współpracę z “Harpers Bazaar”, dla którego zrobił serię zdjęć słynnych ludzi ze świata literatury i sztuki.

*Uczestnictwo w wydarzeniach organizowanych przez Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na fotografowanie, filmowanie, kopiowanie i publikowanie owych materiałów w celu promocji wydarzenia.

HONOROWY PATRONAT NAD WYDARZENIEM OBJĘLI:

Ambasada Węgier w Polsce