Chińska kolekcja obrazów haftowanych

Wystawy

Wystawa Kolekcja obrazów haftowanych ze zbiorów Ambasady Chin w Polsce jest motywem wiodącym tegorocznej Nocy w Muzeum, która dedykowana została kulturze i historii Państwa Środka.

Polecamy film towarzyszący wystawie.

Haft – po chińsku cixiu 刺绣 – to sztuka tworzenia na materiałach za pomocą igły i kolorowych nici zaprojektowanych wcześniej ornamentów, które razem łączą się w dekoracyjne wzory.

Sztuka hafciarska narodziła się w Chinach stosunkowo wcześnie, bo już ponad cztery tysiące lat temu, a jej największy rozwój przypadł na lata dwusetne p.n.e. Wraz z bogaceniem się społeczeństwa i kształtowaniem się klasy konsumenckiej, popyt i podaż na dzieła hafciarskie stale rosły. Z biegiem czasu, hafty stały się stałym elementem ubioru ludności chińskiej, a rękodzieło hafciarskie stawało się coraz bardziej wyspecjalizowanym rzemiosłem, i rozwijało się coraz dynamiczniej. Odkrycia archeologiczne pokazują, że hafty z tego okresu charakteryzowały się wysokim kunsztem wykonania i różnorodnością wzorów, które brały za główny motyw piękne scenerie.

„Cztery słynne hafty” to powstałe w połowie XIX w. określenie odnoszące się do wyrobów z Syczuanu, Kantonu oraz prowincji Hunan i miasta Suzhou, posiadających unikalne cechy artystyczne różniące się w zależności od miejsca ich stworzenia. I tak: dzieła pochodzące z Suzhou znane są ze swojej delikatności i elegancji, odznaczają się pięknymi wzorami o stonowanych kolorach. Ściegi wykorzystywane przez artystów są niezwykle finezyjne, ich wykonanie jest drobiazgowe, a przedstawione obrazy pełne życia. Xiang natomiast bazuje na tradycjach hafciarskich ludu z Hunan, charakteryzuje się realizmem wykonania, jego kolory są jasne i żywe, często bazują na malarstwie chińskim. Styl takich haftów jest swobodny, najczęstsze motywy to chmury, góry, rzeki, pawilony, ptaki i zwierzęta, w tym tygrysy i lwy, których sierść haftowana jest za pomocą specjalnego ściegu. W Chinach powszechnie mówi się, że „kwiaty na haftach xiang pachną, ptaki śpiewają, tygrysy biegają, a ludzie opowiadają historie”. Shu to ogólne określenie na produkty hafciarskie pochodzące z Syczuanu, a głównym materiałem wykorzystywanym przez artystów do ich tworzenia były satyna i barwiony jedwab, zaś najczęstszymi motywami były pejzaże, postacie, kwiaty, ptaki, owady i ryby. Hafty shu były tworzone za pomocą ponad 100 różnych rodzajów ściegów, odznaczały się żywą ornamentyką, jasnymi kolorami i wrażeniem trójwymiarowości, szycie było płaskie i staranne, a ornamenty błyszczące.

Jeśli chodzi o ściegi chińskich haftów, to są one niezwykle różnorodne – istnieją 43 różne typy ściegów, należących do 9 kategorii. Za ich pomocą można na różne sposoby organizować układ nici, co daje artystom szerokie możliwości twórczej ekspresji. Główne rodzaje to: ściegi luan, pan, tao, bian, ping, rao, shi. Tradycyjna metoda haftu ręcznego ściegiem luan została przekształcona w maszynową metodę haftu komputerowego, tworząc w ten sposób nową udoskonaloną wersję tradycyjnego rzemiosła. Ścieg pan służy do tworzenia poskręcanych wzorów, zaś w przypadku ściegu ping zamiast jedwabnych wykorzystuje się nici złote i srebrne. Ścieg rao to metoda tworzenia haftów poprzez splatanie nici i wiązanie ich w supełki.

Kolekcja obrazów haftowanych ze zbiorów Ambasady Chin w Polsce, zaprezentowana na wystawie w Muzeum Ziemi Lubuskiej, odznacza się charakterystycznymi cechami chińskiego haftu ręcznego, takimi jak staranność wzoru, świeżość i czystość kolorów, bogactwo ściegów, a także kunsztem i finezją wykonania. Ponad eksponowanych 40 dzieł to prace dotyczące różnych tematów, od przyrody – pejzaże, kwiaty, drzewa, zwierzęta, poprzez postacie ludzkie, po tradycyjne motywy chińskie połączone z kaligrafią. Warto zauważyć, że niektóre z obrazów zostały wykonane haftem dwustronnym, co umożliwia ich prezentację oraz percepcję w przestrzeni. Wystawę uzupełniają ponadto oryginalne chińskie wachlarze dekorowane scenami rodzajowymi.