Dziś Napiętnowanych uważa się za sztandarowe dzieło tej wystawy. Obraz przetrwał próbę czasu. Opisywany i reprodukowany w licznych publikacjach dotyczących powojennej sztuki polskiej, funkcjonuje w powszechnej świadomości jako wstrząsający zapis ksenofobii i upodlenia człowieka.

M. Oberländer studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierunkiem Artura Nachta-Samborskiego, Aleksandra Rafałowskiego i Marka Włodarskiego. Kończył studia w 1953 roku jako dojrzały, 31-letni człowiek. Miał już wtedy za sobą tragiczne wojenne przeżycia, które w zasadniczy sposób wpłynęły na późniejszą twórczość. Zdając sobie sprawę z trudności przełożenia na język plastyczny koszmaru wojny, czuł jednocześnie ogromną potrzebę uwolnienia bagażu wspomnień i nadania im artystycznego wyrazu. W latach 1953-54 realizuje cykle graficzne Nigdy więcej Getta i Reportaż spod szubienicy inspirowane dokumentalnymi, okupacyjnymi zdjęciami. Rok później powstają Napiętnowani – również w oparciu o autentyczną, niemiecką fotografię z czasów Holocaustu.

Obraz przedstawia trzech mężczyzn z wyciętymi na czołach krwawymi ranami w kształcie sześcioramiennej gwiazdy Dawida. Dramatyzm ukazanej sceny potęguje świadoma deformacja postaci oraz surowa, ciemna tonacja barwna. Również przyjęty sposób malowania – szerokie pociągnięcia pędzla i szpachli tworzące wyraźną, chropowatą fakturę, podkreślają tragizm przedstawienia. Artysta malując symboliczny portret swojego narodu nawiązał do ekspresyjnej sztuki F. Goyi, J. Ensora, E. Noldego odchodząc tym samym od obowiązujących kanonów realizmu socjalistycznego. Pierwsza publiczna prezentacja tego płótna na wystawie w Arsenale wywołała burzę kontrowersyjnych opinii. Andrzej Osęka podkreślał “żar ideowy” tej kompozycji. Bohdan Czeszko pisał, iż “obraz mógłby stanowić dokument komisji do badania zbrodni hitleryzmu”.

Dzieło Marka Oberländera trafiło do zielonogórskiego Muzeum w 1959 roku, początkowo jako depozyt Centralnego Biura Wystaw Artystycznych, a następnie w 1982 roku, przekazane decyzją Ministra Kultury i Sztuki naszej instytucji na własność. Obraz był wielokrotnie wystawiany w kraju i za granicą – we Francji, Niemczech, Rosji, Indiach. Brał udział w tak głośnych prezentacjach jak: Romantyzm i romantyczność w sztuce polskiej XIX i XX wieku– 1975-76, Oblicza socrealizmu – 1987, Żydzi polscy – 1989. Krakowski “Przekrój” umieścił go w zestawie najwybitniejszych obrazów powojennego czterdziestolecia (Galeria “Przekroju” 1985).